Hartklachten bij vrouwen: vaker én anders

Na de overgang hebben vrouwen meer kans op hartziekten dan mannen. Toch worden hartproblemen vaak gemist, omdat de signalen anders zijn. Hoe herken je hartklachten in en na de overgang, en vooral: hoe voorkom je ze? huisarts Tamara legt het uit.

De overgang vergroot op allerlei manieren de kans op hartziekten. Dit zijn de 3 belangrijkste oorzaken:

1. Minder oestrogeen. Vóór de overgang beschermt het hormoon oestrogeen vrouwen tegen hartziekten. Tijdens de overgang daalt dit hormoon, waardoor de bloedvaten stijver worden en de bloeddruk en cholesterol kunnen stijgen. Hierdoor krijgen vrouwen in deze periode vaker hartklachten, meestal 7 tot 10 jaar later dan mannen.

2. Meer kilo’s. Vrouwen komen in de overgang vaak aan, vooral rond de buik. Dit buikvet kan leiden tot heel kleine ontstekingen. Daar hoef je niets van te merken, maar ze kunnen het risico op hart- en vaatziekten verhogen.

3. Meer stress. Door hormonale veranderingen zijn vrouwen in de overgang gevoeliger voor stress. Bovendien kan de overgang zelf ook veel stress met zich meebrengen, bijvoorbeeld door opvliegers en slecht slapen. Het gevolg: meer stresshormonen (cortisol en adrenaline) en daardoor een hogere bloeddruk en hartslag.

Vrouwen kunnen hartklachten, net als mannen, rond hun hart voelen. Dit zijn de meest voorkomende - en duidelijke - signalen van een haperend hart: 

• Drukkende, beklemmende of knellende pijn* op de borst;

• Uitstralende pijn* naar de linkerschouder, linkerarm of kaak;

• Zweten, misselijkheid of braken;

• Bleek of grauw zien;

• Kortademigheid, moeite met ademen.

*Neemt de pijn niet af na 5 minuten rust? Bel dan direct 112​.

Hartklachten bij mannen ontstaan vaak door problemen in de grote bloedvaten. De klachten zijn dan duidelijk (zie hierboven). Bij vrouwen kunnen ook de kleine bloedvaten tot problemen leiden. De signalen daarvan zijn veel minder duidelijk en lijken bijvoorbeeld op griep en overgangsklachten. Veel vrouwen (en ook artsen) herkennen deze vage hartklachten niet altijd. Denk aan:

• Pijn in de kaak, nek, rug of tussen de schouderbladen;

• Pijn in de rechterschouder of rechterarm;

• Duizeligheid of flauwvallen;

• Hartkloppingen;

• Extreme vermoeidheid zonder duidelijke reden;

• Angstig zijn of het gevoel hebben dat er iets ergs gaat gebeuren.

Bij 1 of meer van deze vagere klachten is het belangrijk om alert te zijn. Neem zo snel mogelijk contact op met je huisarts (of met de huisartsenpost), vooral als de klachten nieuw zijn of steeds erger worden. Heb je extra risico’s (zie hieronder), laat het dan aan de arts weten.

Sommige vrouwen hebben, los van de overgang, meer kans op bijvoorbeeld een hartinfarct. Geldt 1 (of meer) van onderstaande factoren voor jou? Wees dan extra alert en deel dit met je huisarts.

• Zwangerschapsdiabetes gehad;

• Zwangerschapsvergiftiging gehad;

• Voor je 40ste in de overgang gekomen;

• Hoge bloeddruk;

• Hoog cholesterolgehalte;

• Je rookt;

• Hartproblemen in de familie.

1. Stop met roken. Ook al rook je jarenlang, stoppen is 1 van de belangrijkste dingen om je hart gezonder te maken.

2. Eet en drink gezond. Vers en zo onbewerkt mogelijk. Vooral plantaardig, met veel groente, fruit, volkorenproducten en gezonde vetten. Ga voor een gezonde drinkgewoonte met veel water en zo min mogelijk alcohol.

3. Beweeg genoeg. Minstens 150 minuten matig intensief per week. Verder is krachttraining goed voor je hartgezondheid. Probeer ook minder lang te zitten en vaker op te staan.

4. Zorg voor rust. Gun jezelf genoeg ontspanning en neem overdag vaker korte pauzes. Ook goed slapen is belangrijk.

5. Streef naar een gezond(er) gewicht. Ben je te zwaar? Probeer dan langzaam maar zeker voor een gezonder gewicht te gaan. Zo’n 5% gewichtsverlies geeft al minder kans op hart- en vaatziekten.

6. Pak opvliegers aan. Heb je veel last van opvliegers? Neem ze serieus en probeer ze te verminderen met je leefstijl of, als dat niet genoeg helpt, eventueel met hormoontherapie. Dat geeft 2 keer winst: minder last van opvliegers én minder kans op hart- en vaatziekten.

7. Ken je getallen. Laat je bloeddruk, cholesterol en bloedsuiker regelmatig controleren bij je huisarts. Zo weet je wat jouw waarden zijn, want of je nu klachten hebt of niet: het is altijd fijn om te weten hoe gezond je in het leven staat.