Zwanger en werk: alles op een rij

Misselijk, moe: werken tijdens je zwangerschap kan best een uitdaging zijn. Hoe blijf je veilig en gezond aan de slag? En hoe regel je praktische zaken, zoals je verlof? Met de 6 tips van huisarts Tamara ben je goed voorbereid

1. Vertel het je werkgever op tijd

De meeste vrouwen laten op hun werk weten dat ze in verwachting zijn bij zo’n 12 weken zwangerschap. Dan is de eerste termijnecho meestal geweest en de kans op complicaties kleiner. Sommige vrouwen wachten langer, afhankelijk van hun persoonlijke situatie en werkomstandigheden. Toch is het vaak handig om het nieuws op tijd met je leidinggevende te delen. Zeker als je zwaar werk doet, zowel fysiek als mentaal (zie volgende alinea). Zo kan je werkgever al vroeg rekening houden met je situatie. En kun je werk en zwangerschap op een gezonde manier blijven combineren.

2. Doe geen zwaar werk

Heb je een baan met onregelmatige werktijden, doe je fysiek zwaar werk (zwaar tillen, lang staan), heb je te maken met gevaarlijke stoffen of een hoge werkdruk? Als je zwanger bent is het belangrijk om zwaar fysiek en mentaal werk te vermijden. De gezondheid van jou en je ongeboren baby staat voorop, dus overleg zo snel mogelijk met je werkgever over mogelijke aanpassingen van je takenpakket en/of werktijden. Je (huis)arts of verloskundige kunnen ook advies geven over wat wel en niet verantwoord is tijdens je zwangerschap.

3. Plan je verlof

Als je zwanger bent en in loondienst werkt, heb je in Nederland recht op zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. Dit verlof duurt minstens 16 weken en wordt doorbetaald. Je kunt in principe zelf kiezen wanneer je met zwangerschapsverlof gaat, tussen de 6 en (uiterlijk) 4 weken voor je uitgerekende datum. De eventuele niet-opgenomen dagen mag je later toevoegen aan je bevallingsverlof. Ook heb je recht op ouderschapsverlof na de geboorte van je baby. Dit is een soort extra verlof dat je kunt opnemen om voor je kindje te zorgen. Het ouderschapsverlof van 26 weken is deels betaald: 9 weken ontvang je 70% van je salaris als je dit binnen het eerste levensjaar van je kind opneemt. De overige 17 weken zijn onbetaald. Ga op tijd met je werkgever om tafel om je keuzes te bespreken en te regelen. Zo kun je je verlofperiode zo goed mogelijk plannen. Fijn voor iedereen!

Let op: voor zelfstandigen en mensen met een tijdelijk contract gelden andere regelingen rondom zwangerschap en verlof. Kijk voor meer informatie op de websites van de Rijksoverheid en het UWV.

4. Zorg voor relaxmomenten

Naast verlofregelingen heb je als zwangere werknemer in loondienst ook recht op bijvoorbeeld extra pauzes, een geschikte rustruimte en vrijstelling van overuren of nachtdiensten. Maak hier gebruik van en luister naar je lichaam, want genoeg rust nemen is zo belangrijk. Door regelmatig een moment voor jezelf te pakken, verminder je stress en zorg je voor een goede balans tussen werk en ontspanning. En dat helpt ook weer bij zwangerschapsklachten, want werkstress kan deze klachten erger maken. Ontspanning zit overigens niet alleen in rusten, maar ook in actief blijven. Ga bijvoorbeeld voor een lunchwandeling en sta wat vaker op na lang zitten. Bewegen/sporten tijdens je zwangerschap is supergezond voor je. Heb je last van bijvoorbeeld complicaties? Vraag dan altijd beweegadvies aan je (huis)arts of verloskundige.

5. Denk na over kinderopvang

Naast praktische zaken op je werk, is het handig om nu al dingen te regelen voor als je baby er is. 1 van de belangrijkste is kinderopvang. Hoe willen jullie dit het liefst doen? Kun je een beroep doen op familie of vrienden, kies je voor een gastouderopvang of kinderdagverblijf? Houd er rekening mee dat populaire kinderdagverblijven vaak lange wachtlijsten hebben. Begin daarom op tijd met jullie zoektocht naar een fijne locatie en check de websites in jouw regio voor meer informatie. Om de opvangkosten te verlagen, kun je kinderopvangtoeslag aanvragen. Meer hierover lees je op de website van de Belastingdienst.

6. Durf te vragen

Als je zwanger bent en werkt, kun je veel vragen hebben. Het is belangrijk om te weten waar je terecht kunt voor advies. Praat bijvoorbeeld met collega’s over hun ervaring en tips op de werkvloer. Of schakel de hulp in van de bedrijfsarts voor advies over aanpassingen in je werk en een veilige werkomgeving tijdens je zwangerschap. Ben je van plan om straks borstvoeding te geven? Vraag na of er een kolfruimte op je werk beschikbaar is. Als je dit nu al weet (of laat organiseren!) geeft dat rust voor als je weer gaat werken na je verlof.